ΑΝΔΡΙΚΗ ΚΑΙ ΓΥΝΑΙΚΕΙΑ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ

(π. Βασίλειος Βολουδάκης)

Στά τρία τελευταῖα τεύχη τοῦ περιοδικοῦ μας ἔχουμε ἀρχίσει μιά ἀσυνήθιστη συζήτηση. Προσπαθοῦμε μέ τή βοήθεια τοῦ βιβλίου τῆς Γενέσεως νά προσεγγίσουμε τήν ψυχική κατάσταση τῶν Πρωτοπλάστων πρίν ἀπό τήν Πτώση τους καί τήν Ἐξορία τους ἀπό τόν Παράδεισο. Καί αὐτό τό ἐπιχειροῦμε γιά νά ἀποδείξουμε πώς οἱ διαφορές ἀνάμεσα στήν ἀνδρική καί τή γυναικεία ψυχολογία, πού συντάραξαν καί συνταράσσουν τήν ἰσορροπία τῆς ἀνθρωπότητος, δέν ὀφείλονται στήν ἀρχική κατασκευή τῶν Πρωτοπλάστων ἀπό τόν Θεό ἀλλά στόν τρόπο πού λειτούργησαν αὐτοί οἱ δύο πρώτοι ἄνθρωποι τήν ἀνθρώπινη φύση τους.

Αὐτό τό συμπέρασμα, πιστεύουμε, πώς ἔχει ἀποφασιστική σημασία διότι ἐξηγεῖ στόν σύγχρονο ἄνθρωπο ὅτι οἱ ὁδηγίες τοῦ Θεοῦ πρός τόν Ἀδάμ καί τήν Εύα δέν εἶναι ὁδηγίες ρατσιστικές, μέ σκοπό νά εὐνοήσουν τόν Ἀδάμ εἰς βάρος τῆς Εὔας, ἀλλά ὁδηγίες θεραπευτικές, πού ἀποσκοποῦν νά θεραπεύσουν τά ψυχικά τραύματα, τά ὁποῖα προξενήθηκαν καί συνεχῶς ἀναπαράγονται ἐξ αἰτίας τοῦ διχασμοῦ τῆς ἑνιαίας ἀνθρωπίνης φύσεως σέ δύο ἐλαττωματικές ὑπάρξεις, πού ἐπεκράτησε νά ἀποκαλοῦνται φῦλα.

Ἡ συζήτηση, πού κάνουμε, ἔχει ἰδιαίτερη σημασία στήν ἐποχή μας, γιατί σήμερα -ὅσο ποτέ ἄλλοτε- παρεξηγοῦνται οἱ ὁδηγίες τῶν ἁγίων Πατέρων μας ἀλλά καί τῆς Ἁγίας Γραφῆς, ἐπειδή ἀναφέρονται κατ’ ἐξοχήν στήν μετά τήν Πτώση κατάσταση τῶν ἀνδρῶν καί τῶν γυναικῶν χωρίς νά γίνεται ἀναλυτική ἀναδρομή στήν ἀρχική κατασκευή τοῦ ἀνθρώπου. Ἔτσι, ἀκόμη καί ὁ Ἅγ. Ἀπόστολος Παῦλος χαρακτηρίζεται ἀπό τούς ἀμυήτους «μισογύνης»(!) καί σύνολη ἡ ἁγιοπατερική διδασκαλία θεωρεῖται ὡς πρός τό προκείμενο θέμα «ἀναχρονιστική»! Δέν εἶναι δέ λίγοι καί οἱ Ὀρθόδοξοι θεολόγοι, οἱ ὁποῖοι, παρασυρόμενοι ἀπό τήν ἐπικρατήσασα παρανόηση, συζητοῦν τήν... τροποποίηση τῶν ὁδηγιῶν τῆς Ἐκκλησίας πρός τά δύο φύλα μέ ἀποκορύφωμα τήν υἱοθέτηση τῆς ἱερωσύνης τῶν γυναικῶν!

Κυρίαρχο, λοιπόν, στοιχεῖο τῆς συζητήσεώς μας εἶναι ἡ διακήρυξη πώς ὁ Ἀδάμ καί ἡ γυναῖκα του λειτούργησαν τήν ἀνθρώπινη φύση τους μέσα στόν Παράδεισο μέ διαφορετικό τρόπο ἐνῶ οἱ ὁδηγίες τοῦ Θεοῦ «φιλοδοξοῦσαν» νά καμαρώσουν τό Πρωτόπλαστο ζευγάρι ἑνωμένο, μέ ἕνα φρόνημα, μιά ἀπόφαση, μιά ἐνέργεια.

Ὁ Θεός ἤθελε καί θέλει τά παιδιά Του νά Τοῦ μοιάσουν. Καί ὅπως τά Τρία Πρόσωπα τῆς Θεότητος ἀπό κοινοῦ ἐνεργοῦν ἔτσι ἤθελε καί θέλει καί τά παιδά Του, πού πλάσθηκαν «κατ’ εἰκόνα» Του, ὄχι μόνο ὁ Ἀδάμ καί ἡ Εὔα ἀλλά ὅλη ἡ ἀνθρωπότητα, νά ἐνεργοῦν ἀπό κοινοῦ καί ὄχι ὁ καθένας μέ τήν ἰδιοτροπία του.

Οἱ Πρωτόπλαστοι δέν τό πρόσεξαν αὐτό καί ἄφησε ὁ ἕνας τόν ἄλλον στόν ρεμβασμό του. Αὐτό ἦταν τό πρῶτο βῆμα γιά νά ἀπομακρυνθοῦν μεταξύ τους. Καί αὐτό τό βῆμα, ὅπως καί τά ἑπόμενα τούς ἀπομάκρυναν καί ἀπό τόν Θεό. Αὐτό τό βῆμα ἔγινε ἡ ἀρχή γιά νά διαφοροποιηθῆ ἡ ἀνθρώπινη ψυχολογία σέ ἀνδρική καί σέ γυναικεία.

Τό δεύτερο βῆμα ἦταν νά χάση ὁ Ἀδάμ τήν ἐποπτεία τῆς γυναίκας του καί νά ἀσχολῆται μέ τή λοιπή κτίση. Παρατηροῦμε πώς κατά τό στάδιο αὐτό δέν τοῦ εἶναι ἀναγκαία ἡ σχέση του μέ τή γυναῖκα του ἀλλά αἰσθάνεται καλά μόνος του καί ἀρχίζει νά αὐτονομεῖται. Ἀπό τήν ἄλλη μεριά ἡ γυναῖκα του δέν μπόρεσε μόνη, χωρίς ἐπικοινωνία. Νοιώθει ἀνάγκη της νά ἀναφερθῆ στόν ἄνδρα της ἀλλά αὐτός ἔχει ἐστιάσει ἀλλοῦ τήν προσοχή του.

Φαίνεται πώς «τό δένδρον της Γνώσεως» γίνεται τελικά ζυγαριά πού μετράει τίς δύο διαφορετικές διαθέσεις: Ὁ Ἀδάμ πλησιάζει τό «Δένδρο» καί ἐστιάζει σ’ αὐτό τήν προσοχή του. Ὁ ἅγιος Νεκτάριος μᾶς ἐξηγεῖ πώς «ἡ ἐξερεύνησις τῆς ὡραιότητος τῶν καρπῶν τοῦ ἀπηγορευμένου δένδρου, ἦν σημεῖον τῶν γηίνων φρονημάτων· ἀπό τῆς προσβλέψεως πρός τό δένδρον ἡ πτῶσις τοῦ Ἀδάμ ἦτο ἤδη γεγονός παρεπόμενον. Ὁ διάβολος προέτρεψε τόν ἤδη ὑπό τήν σκιάν τοῦ δένδρου καθήμενον ἄνθρωπον καί γλιχόμενον τῶν καρπῶν αὐτοῦ. Ἐάν ὁ ἄνθρωπος δέν ἠτένιζεν πρός τό δένδρον δέν ἡττᾶτο ὑπό τοῦ διαβόλου· ἡ ἐνατένισις ἐπέφερε τήν πτώσιν, ὥστε οὐχί ἡ ἠθική αὐτοῦ ἀδυναμία ἤ ἀτέλειά τίς ἐπέφερε τήν πτῶσιν καί τήν πλάνην, ἀλλ’ ἡ ἀμέλεια πρός τό ὑψηλόν αὐτοῦ καθῆκον»1. Ἀντιθέτως, ἡ γυναῖκα πλησιάζει τό «Δένδρον» σάν μέσον καί ἀφορμή γιά νά προσελκύση τήν πρός αὐτήν προσοχή τοῦ ἄνδρα της. Μέ τό νά ἀσχοληθῆ μέ τό «Δένδρον» ἐπιτυγχάνει δύο πράγματα: Πρῶτον συνομιλεῖ μέ τό φίδι (οὐσιαστικά μέ τόν διάβολο πού κρύβεται στό φίδι) καί ἱκανοποιεῖ τήν ἀνάγκη της γιά ἐπικοινωνία. Ἐπικοινωνεῖ, ὅμως, γιά νά ἀποκτήση ἐμπειρία γιά ἕνα θέμα πού θά τήν φέρη σέ ἐπικοινωνία μέ τόν ἄνδρα της. Ἀποκτᾶ ἐμπειρία γιά νά ἐπιστρέψη σ’ αὐτόν.

Τά πράγματα ὅμως δέν εἶναι τόσο εἰδυλλιακά, ὅσο τά φαντάσθηκε ἡ Γυναίκα, γιατί ἤδη ἔχουν ἀρχίσει καί οἱ δύο τό τρίτο κατηφορικό τους βῆμα: Ἡ μέν Γυναίκα ἐπιστρέφει στόν Ἄνδρα της, ἀφοῦ ἔχει γευθεῖ τήν παρακοή, ἀφοῦ ἔχει αὐθαιρετήσει, τόν πλησιάζει, ὅμως, πλέον μέ ὑπεροχή, σάν δασκάλα, μέ τήν ἀνασφάλεια τοῦ ἀνθρώπου πού θέλει νά ἐπιβληθῆ γιατί βλέπει πώς ὁ ἄνθρωπός της ἀπομακρύνεται ἀπ’ αὐτήν, ἔχει φύγει ἀπό τή θέση του, πού ἦταν ἡ προσήλωσή του στόν Θεό καί δι’ Αὐτοῦ στή Γυναίκα του καί νοιώθει σαλευμένη καί ἀνασφαλής. Ὁ δέ Ἀδάμ δέχεται τό δασκάλεμα τῆς Γυναίκας του, ἀφοῦ ἔχει χάσει τό Θεό ὡς «Κεφαλή» του, ἀνταποκρίνεται σάν μαθητούδι καί ὄχι ὡς ἰσάξιός της καί γεύεται καί κεῖνος τήν παρακοή.

Ἔχουν πιά ὁλοκληρωθεῖ οἱ προϋποθέσεις γιά τό τέταρτο βῆμα. Αὐτό τό κατρακυλοῦν μετά τήν Πτώση καί πρίν ἀπό τήν Ἐξορία τους ἀπό τόν Παράδεισο, ὅταν πιά ὁ Θεός προσπαθεῖ νά ἐπικοινωνήση μαζί τους, ἀφοῦ ἐκεῖνοι ἔχουν ὁλότελα στρέψει τήν προσοχή τους ἀλλοῦ. Τούς φωνάζει. Φωνάζει τόν Ἀδάμ μέ χαρακτηριστικό τρόπο: «Ἀδάμ ποῦ εἶ;». Τόν ξυπνάει ἀπό τόν λήθαργο καί τοῦ ἐπισημαίνει ὅτι ἔχει φύγει ἀπό τήν θέση του. Τότε ὁ Ἀδάμ ὁλοκληρώνει τήν ἀποστασιοποίησή του ἀπό τή Γυναῖκα του. Μέ τήν ἀπάντησή του «ἡ γυνή ἥν ἔδωκας μετ’ ἐμοῦ, αὕτη μοι ἔδωκεν ἀπό τοῦ ξύλου, καί ἔφαγον» φανερώνει τήν ἀνυπαρξία πραγματικῆς σχέσεως μέ αὐτήν. Μέ τή σειρά της ἡ Γυναίκα του ἐπιρρίπτει τίς εὐθύνες στό φίδι, τό ὁποῖο, ὅμως, λίγο πρίν μέ προθυμία πλησίασε καί στό ὁποῖο ἀπεκάλυψε «χαρτί καί καλαμάρι», ὅλα τά μυστικά πού εἶχε μέ τόν Θεό καί τόν Ἄνδρα της.

Αὐτή εἶναι ἡ κατηφορική πορεία τῶν Πρωτοπλάστων πρίν δεχθοῦν τίς γνωστές σέ ὅλους μας θεραπευτικές ὁδηγίες τοῦ Θεοῦ οἱ ὁποῖες ἀποσκοποῦν στό νά τούς ξανασμίξουν μεταξύ τους καί μέ τόν Θεό.

Ὁ Θεός ποθεῖ καί ἐργάζεται νά ἐπανενώση τήν ἀνθρώπινη ψυχή γιατί ἔπλασε μία ψυχή. Τήν ἀδιαίρετη καί ἀταλάντευτη ἀνθρώπινη ψυχή. Ὅμως οἱ ἀρχικοί διαχειριστές της μέ τά καμώματά τους τήν δίχασαν. Ἔτσι μέ τήν Πτώση τῶν Πρωτοπλάστων ἡ ἀνθρωπότητα ἔχει πλέον δύο ψυχοσυνθέσεις: ἀνδρική καί γυναικεία. Οἱ μέν ἀπόγονοι τοῦ Ἀδάμ ἔχουν στό ἑξῆς τίς ροπές τῆς συμπεριφορᾶς τοῦ Ἀδάμ, οἱ δέ ἀπόγονοι τῆς Εὔας ἔχουν τίς ροπές τῆς συμπεριφορᾶς τῆς Εὔας.

Ἀπό τήν ἀνάγνωση τῆς διηγήσεως τῆς Γενέσεως διαπιστώνουμε ὅτι οἱ ἀπόγονοι τοῦ Ἀδάμ, οἱ ἄνδρες, ἔχουμε μέν μιά σταθερότητα, δέν ἐπηρεαζόμαστε εὔκολα ἀπό τρίτους, ἡ λογική μας κυριαρχεῖ ἀλλά ἔχουμε αἰσθητά μειωμένο ὁρίζοντα στήν ἐπικοινωνία μας καί γι’ αὐτό ἐμφανίζουμε σκληροκαρδία καί ταυτόχρονα ὑποχωρητικότητα στή γυναῖκα μας σέ στιγμές πού ἀπαιτεῖται σταθερότητα καί ἀποφασιστικότητα, ἑνῶ δείχνουμε ἀδιαλλαξία ἐκεῖ πού ἀπαιτεῖται συμφωνία καί συγκατάβαση. Ἀρνούμεθα τό ρόλο τῆς «κεφαλῆς», τήν ἀνάληψη τῆς εὐθύνης ἀνθρώπων γιατί νομίζουμε πώς αὐτό μᾶς κουράζει, ἐνῶ, ἀντίθετα, ὁ ρόλος αὐτός εἶναι πού μᾶς γιατρεύει τά κουσούρια τῆς Πτώσεως καί μάς ἀνδρώνει.

Ἀπό τήν ἄλλη μεριά οἱ γυναῖκες ἔχουν πλούσια καρδιά ἀλλά ξεκάρφωτη, ἔτοιμη νά τήν προσφέρουν στόν πρῶτο πλειοδότη. Ἔχουν ἄφθονα αἰσθήματα ἀλλά τούς λείπει ἡ σταθερότητα. Τή λογική τους κατευθύνει τό συναίσθημα καί ἐνῶ ἐπηρεάζονται εὔκολα -ἰδίως ὅταν μεσολαβοῦν κοπλιμέντα- ἀναλαμβάνουν πρωτοβουλίες, πού, τελικά, ζημιώνουν καί αὐτές καί τούς ἄνδρες τους. Ζητοῦν τήν ἐπικοινωνία καί γι’ αὐτήν πολλές φορές θυσιάζουν τά πάντα. Ὕστερα, ὅμως, καταλαβαίνουν πώς ὅλων τῶν εἰδῶν οἱ ἐπικοινωνίες δέν ἔχουν «ψωμί», ἀλλά τότε εἶναι ἤδη ἀργά.

Ἡ ἀνδρική καί ἡ γυναικεία ψυχολογία ἔχουν πολλές περιπλοκές καί περισσότερες ἡ γυναικεία. Γι' αὐτό, ὁ φακός τῆς ἐρεύνης μας πρέπει νά κάνη ἀκόμα ἀρκετά «ζούμ» στά κύρια σημεῖα ἀλλά καί στίς λεπτομέρειες.

(πηγή: Περιοδικό «Ενοριακή Ευλογία» τεύχος 30)