Η ρίζα των λογισμών

• Ο λογισμός είναι σύμπτωμα που έχει την αιτία του σε ένα βαθύτερο πρόβλημά μας.

• Ο λογισμός είναι απόρροια πάθους ή κρυφής επιθυμίας. Ανεκπλήρωτου σκοπού ή ανικανοποίητου αισθήματος. (Γέροντας Αιμιλιανός)

• Η προβληματική κατάστασή μας γεννά τους λογισμούς.

• Όταν νομίζουμε ότι διώξαμε κάποιον λογισμό, τις περισσότερες φορές αυτός δεν έχει φύγει, αλλά έχει κρυφτεί στο υποσυνείδητο και είναι έτοιμος να επανέλθει.

• Στην πραγματικότητα, τους λογισμούς που έχουμε τους θέλουμε. Με τη συγκατάθεσή μας υπάρχουν στο μυαλό μας, όσο κι αν ζητάμε από τον Θεό να μας απαλλάξει από αυτούς.

• Ο λογισμός, όπως όλα τα συμπτώματα των ασθενειών, μπορεί να μας βοηθήσει να βρούμε και να καταλάβουμε τι συμβαίνει μέσα μας.

• Ο εχθρός μας δεν είναι ο λογισμός, αλλά η κατάσταση που γεννά τον λογισμό.

• Ο άνθρωπος στο μυαλό του έχει πάντοτε αυτό που θέλει και αυτό που είναι. Ό,τι υπάρχει στο βάθος της ψυχής μας αυτό βγαίνει και στον λογισμό μας.

• Οι λογισμοί μας θεραπεύονται, όταν θεραπευτούν οι αιτίες που τους γεννούν. Και αυτό εξαρτάται από τη δική μας ελευθερία.

• Εύκολα μπορεί να λέμε ότι έχουμε λογισμούς, αλλά δύσκολα παραδεχόμαστε ότι έχουμε τις αιτίες που γεννούν τους λογισμούς, που μπορεί να είναι ο φθόνος, ο ναρκισσισμός, η καχυποψία.

• Η καχυποψία (κακή υποψία) είναι μεγάλη αμαρτία. Όταν είμαστε καχύποπτοι για τον άλλον, δεν μπορούμε να έχουμε υγιή σχέση μαζί του.

• Ο καχύποπτος άνθρωπος, αν και μπορεί να δείχνει κοινωνικός, στην ουσία είναι κλεισμένος στον λογισμό του και απομονωμένος από τους άλλους.

• Η καχυποψία είναι ένα μαρτύριο. Ο καχύποπτος άνθρωπος δεν μπορεί να ησυχάσει.

• Οι λογισμοί δεν είναι στη φύση μας. Είναι παρά φύση κατάσταση, παρά φύση γεγονός, κάτι που υπεισήλθε στην ψυχή μας και εμφανίζεται στο λογιστικό.

• Οι λογισμοί υποδηλώνουν κάποια εσωτερική ανισορροπία που χρειάζεται θεραπεία.

• Δεν είναι κακό να είμαστε χάλια. Κακό είναι να ξεγελούμε τον εαυτό μας ότι οι λογισμοί είναι ένας πόλεμος του πειρασμού γιατί είμαστε καλοί άνθρωποι.

• Είναι σημαντικό μέσα από την παραδοχή των λογισμών μας να καταλάβουμε τον εαυτό μας και να μετανοήσουμε πραγματικά.

• Είμαστε καλά, όχι όταν δεν έχουμε λογισμούς, κάτι που μπορεί να είναι προσωρινό, ίσως και με δολιότητα του πονηρού, αλλά όταν η καρδιά μας είναι καλά.

• Η ρίζα της γέννησης και ύπαρξης λογισμών μέσα μας είναι ότι βλέπουμε τον άλλον ανταγωνιστικά, ότι τον βλέπουμε σαν αντίπαλο και εχθρό μας και όχι σαν αδελφό μας.

• Οι λογισμοί μας θα φύγουν οριστικά και εμείς θα είμαστε καλά, μόνο αν μεταποιήσουμε την αντιπάθεια σε αγάπη.

• Ο ταπεινός άνθρωπος, που αγωνίζεται αληθινά, δεν έχει λογισμούς. Γι' αυτό και είναι ήσυχος, δεν ταράσσεται.

• Όταν είμαστε στραμμένοι στον Θεό, η καρδιά μας ελευθερώνεται και θεραπεύεται από κάθε λογισμό. Και τότε εμείς μπορούμε να χαιρόμαστε τη σχέση μας με τον Θεό, με τον εαυτό μας και με τον κάθε αδελφό μας.

• Να μην είμαστε επικεντρωμένοι σε αυτά που βγαίνουν από την καρδιά μας και μας ταλαιπωρούν. Να είμαστε επικεντρωμένοι στο φως, δηλαδή στον Θεό.

• Αυτός που θέλει να αρέσει σε όλο τον κόσμο και να είναι αντικείμενο θαυμασμού είναι ένας μειονεκτικός άνθρωπος που δεν αγαπάει πραγματικά τον εαυτό του.

• Η απόκτηση μιας αρετής είναι δύσκολη υπόθεση. Χρειάζεται πολύ κόπο, πολλή άσκηση.

• Αρετή είναι η γνώση μιας αλήθειας την οποία βιώνουμε και, όταν τη συνηθίσουμε, την ενεργούμε χωρίς να καταβάλουμε κάποια προσπάθεια.

• Η αρετή είναι γνώση την οποία ενεργούμε και την καθιστούμε συνήθεια, έξη.

Η αρετή προϋποθέτει γνώση, θέληση και έξη.

• Πραότητα είναι το ειρηνικό ησύχιο βίωμα του αληθινού χριστιανού, το οποίο εκφράζεται από μια ατάραχη, γλυκιά, ήπια συμπεριφορά προς τους άλλους.

• Η πραότητα είναι δώρο του Αγίου Πνεύματος.

• Η πραότητα, ανάμεσα στα χαρίσματα του Πνεύματος, είναι το έλαιον που κατασιγάζει την τρικυμία των παθών. Η εσωτερική δύναμη που ικανώνει τον πιστό, ώστε να μην παρασύρεται σε θυμικές εξάψεις. (Γέροντας Αιμιλιανός)

• Ο πράος, όταν κάποιος προσπαθεί να τον προσβάλει, δεν ταράσσεται, αλλά αντίθετα εκείνος που προσπαθεί να τον προσβάλει υποβάλλεται στην πραότητά του.

• Η καρδιά του ταπεινού και πράου είναι όπως το πέλαγος, που, αν κάποιος του ρίξει μια πέτρα, το κυματάκι που εμφανίζεται το σβήνει αμέσως.

• Δεν είναι κακό να πέφτουμε. Κακό είναι να μην ξέρουμε πού πάμε και, όταν έχουμε πέσει, να μην θέλουμε να σηκωθούμε.

• Αντί να κλαψουρίζουμε, είναι καλύτερα να κοιτάμε πόση ομορφιά έχουμε μέσα μας από τον Θεό και πώς θα την αξιοποιήσουμε.

• Άλλο είναι η απόκτηση μιας αρετής και άλλο είναι η νίκη επί της αμαρτίας, το ξερίζωμα της αμαρτίας.

• Να κοπιάζουμε για την απόκτηση της αρετής. Αυτό όμως να το κάνουμε όχι στο όνομα της αρετής, αλλά στο όνομα της αγάπης προς τον Χριστό, της αγάπης προς τον αδελφό μας και της αγάπης προς τον εαυτό μας. Δεν είμαστε αρετοκεντρικοί. Είμαστε χριστοκεντρικοί.

• Να μην φοβόμαστε-αποφεύγουμε τον κόπο και στον καθημερινό μας αγώνα να κάνουμε αυτό που μπορούμε.

• Όσο πιο συχνά και σωστά, δηλαδή εν ελευθερία και με επίγνωση, συμμετέχουμε στη Θεία Λειτουργία, τόσο περισσότερο αυτή εντυπώνεται μέσα μας και τόσο περισσότερο εμείς ωφελούμαστε.

• Οι πτώσεις μας οφείλονται στο ότι δεν είμαστε καλά στερεωμένοι. Δεν έχουμε βαθιές πνευματικές ρίζες μέσα μας.

• Το να είμαστε άλλοι στα μάτια τα δικά μας και των άλλων και άλλοι στην πραγματικότητα είναι φοβερός διχασμός.

• Αν ο μοναχισμός είναι μία φορά άσκηση, ο γάμος είναι δέκα φορές άσκηση.

• Οι δυσκολίες που έχουμε μέσα στον γάμο, κυρίως με τον άνθρωπο που επιλέξαμε για σύζυγο, αυτές είναι που μας καλλιεργούν, μας αναπτύσσουν και εξελίσσουν τη σχέση.

• Είναι σημαντικό να έχουμε έναν σύντροφο και να μοιραζόμαστε μαζί του αλήθειες.

Ένας άνθρωπος αισθάνεται την ομορφιά του συντρόφου του, όταν τον εναγκαλίζεται και συνευρίσκεται μαζί του σωματικά. Όταν όμως η καρδιά αυτού του ανθρώπου επικοινωνήσει βαθύτερα τον λόγο του Θεού με την καρδιά του συντρόφου του, τότε ο σκοπός του γάμου επιτυγχάνεται και το ζευγάρι είναι πραγματικά ενωμένο και στον παράδεισο.

• Όταν στις δυσκολίες του γάμου ο ένας σύντροφος είναι συνεργός του άλλου στον δρόμο του Θεού, τότε η συζυγική σχέση δένεται, καλλιεργείται και εξελίσσεται, όπως άλλωστε και το κάθε μέλος της καλλιεργείται και εξελίσσεται.

• Ο σύζυγός μας είναι ο καλός βοηθός μας στον δρόμο του Θεού. Κυρίως επειδή και αυτός έχει τις δυσκολίες του ή είναι δύσκολος άνθρωπος.

• Για σύζυγό μας να προσέξουμε να επιλέξουμε πρόσωπο που να συνεννοούμαστε μαζί του σε όλα τα επίπεδα. Μετά όμως τον γάμο οφείλουμε να κοιτάμε περισσότερο τα καλά στοιχεία του συζύγου μας και όχι τα κακά και, αν χρειαστεί, να δεχθούμε ακόμη και να σταυρωθούμε γι' αυτό το πρόσωπο.

• Όλοι οι άνθρωποι στο βάθος είναι καλοί. Να θέλουμε να βρίσκουμε την καλοσύνη που έχουν και σε αυτήν να επικεντρωνόμαστε.

• Αν δεν αγαπάς και δεν θέλεις να αγαπήσεις, είναι υποκρισία. Αν δεν αγαπάς, αλλά θέλεις και προσπαθείς να αγαπήσεις, δεν είναι υποκρισία.

• Το να θέλουμε συνεχώς να μιλάμε και να μας τιμούν-δοξάζουν οι άλλοι, αυτά τα δύο μας αναισθητοποιούν ενώπιον του Θεού και μας καθιστούν ανίκανους να προσευχηθούμε.

• Για να βγει από το στόμα μου ένας λόγος πρέπει: α) πρώτα να υπάρχει λόγος, β) να ξέρω τι θα πω, γ) να ξέρω πώς και σε πόση ώρα θα το πω και δ) να ξέρω ότι έτσι θα μιλούσε κι ο Θεός και ότι αυτό το αποτέλεσμα θα έβγαζε κι ο Θεός. (Γέροντας Αιμιλιανός)

• Ο λόγος μας φανερώνει και εκφράζει την καρδιά μας, την πνευματική μας κατάσταση.

• Το πώς μιλάμε καθορίζει τα πάντα στις σχέσεις μας.

• Με τον λόγο μας μπορούμε να σώσουμε τον άλλον και τον εαυτό μας ή να τους καταστρέψουμε-διαλύσουμε.

• Μόνο όταν είναι μετρημένες και ζυγισμένες οι λέξεις μας, μπορούμε να ελπίζουμε ότι δεν θα πούμε αργό λόγο.

• Θα κριθούμε ακόμη και για έναν αργό λόγο. Ο αργός λόγος δείχνει κούφια ψυχή.

• "Σας λέω δε ότι για κάθε αργό λόγο που θα μιλήσουν οι άνθρωποι, θα λογοδοτήσουν γι' αυτόν κατά την ημέρα της κρίσης. Επειδή από τα λόγια σου θα δικαιωθείς, και από τα λόγια σου θα κατακριθείς". (Κύριος)

• Ο άρρωστος ζήλος που πιάνει μερικούς να διορθώσουν τους αιρετικούς δεν ωφελεί κανέναν. 

Αντίθετα αυξάνει τα προβλήματα. Ο Χριστός δεν ήλεγχε ούτε τον μαθητή Του τον Ιούδα, που τον είχε πλάι Του και που θα γινόταν ο προδότης Του και ο πρώτος της κόλασης.

• Οφείλουμε να έχουμε πολλή διάκριση πριν μιλήσουμε και για όσο μιλήσουμε.

• Ο λόγος μας προς κάποιον να έχει ουσία, να έχει περιεχόμενο, να έχει θετικότητα. Να μην εκφράζει πάθος και κυρίως κενοδοξία.

• Να μην επιζητούμε τις τιμές, αλλά εμείς να τιμούμε τους άλλους.

• Να αγαπήσουμε τη Θεία Λειτουργία και την προσευχή. Έτσι θα σωθεί η ψυχή μας.

"Τα 200 κεφάλαια περί του πνευματικού νόμου"

(Άγιος Μάρκος ο Ασκητής - από τη Φιλοκαλία των Ιερών Νηπτικών) 

1. Επειδή πολλές φορές θελήσατε να μάθετε πώς ο νόμος είναι πνευματικός(1) κατά τον Απόστολο, και τι πρέπει να γνωρίζουν και να κάνουν εκείνοι που θέλουν να τον φυλάξουν, πάνω σ αυτό το ζήτημα θα σας πω κατά τη δύναμή μου.

2. Πρώτα-πρώτα γνωρίζομε ότι ο Θεός είναι αρχή κάθε καλού και μεσότητα και τέλος. Το καλό δεν είναι δυνατό να πράττεται ή να πιστεύεται, παρά μόνο με την ένωση με τον Ιησού Χριστό και με την έμπνευση του Αγίου Πνεύματος.

3. Κάθε αγαθό, κατ΄ οικονομίαν έχει χαριστεί στους ανθρώπους. Κι εκείνος που πιστεύει έτσι δεν θα το χάσει ποτέ.

4. Η βέβαιη πίστη είναι ένας πύργος. Ο Χριστός γίνεται τα πάντα στον πιστεύοντα.

5. Σε κάθε προσπάθειά σου, βάλε αρχή τον Θεό που είναι η αρχή κάθε αγαθού, για να γίνει κατά Θεόν εκείνο που αποφάσισες να κάνεις.

 

Η αρετή της αυτομεμψίας.

Ζ΄ Διδασκαλία: Περί του εαυτού μέμφεσθαι (Για το ότι πρέπει να κατηγορούμε τον εαυτό μας)

(Αββάς Δωρόθεος)

79. Ας ερευνήσουμε, αδελφοί μου, να βρούμε ποιός είναι ο λόγος που μερικές φορές ακούει κανείς έναν προσβλητικό λόγο και τον ξεπερνάει χωρίς να ταραχθεί, σαν να μην άκουσε σχεδόν τίποτα, ενώ άλλοτε με τον ίδιο λόγο αμέσως ταράζεται. Ποιά είναι η αιτία μιας τέτοιας διαφοράς; Άραγε, έχει μια μόνο αιτία αυτό το πράγμα ή πολλές; Εγώ βλέπω ότι έχει μεν πολλές αιτίες, μία όμως είναι η μητέρα, θα λέγαμε, που γεννά όλες τις άλλες. Και εξηγώ πως ακριβώς. Πρώτα - πρώτα συμβαίνει πολλές φορές να προσεύχεται κανείς λέγοντας την ευχή ή να κάνει νοερά πνευματική μελέτη και βρίσκεται, θα λέγαμε, σε ειρηνική ψυχική κατάσταση. Έτσι σηκώνει τον αδελφό του και ξεπερνάει τα λόγια του χωρίς ταραχή. Άλλοτε συμβαίνει να έχει κανείς συναισθηματική προσκόλληση σε κάποιον άλλο και γι’ αυτό σηκώνει όλες τις δυσκολίες που του προξενεί χωρίς να θλίβεται. Πάλι συμβαίνει να έχει κανείς πολύ κακή ιδέα για κάποιον, επειδή αυτός εκδηλώνει απορριπτική διάθεση για το πρόσωπό του. Γι’ αυτό τον περιφρονεί και δεν τον υπολογίζει ως άνθρωπο, ούτε καν καταδέχεται να μιλήσει γι’ αυτόν, ούτε γι’ αυτά που λέει και κάνει.

"Προς τον επίσκοπο Κάστορα, περί των οχτώ λογισμών της κακίας"

(Άγιος Κασσιανός ο Ρωμαίος)

Αφού πρωτύτερα συντάξαμε τον λόγο «περί διαμορφώσεως των Κοινοβίων», έχοντας το θάρρος στις προσευχές σου, επιχειρούμε πάλι να γράψομε για τους οχτώ λογισμούς της κακίας. της γαστριμαργίας, λέω, και πορνείας, φιλαργυρίας, οργής, λύπης, ακηδίας, κενοδοξίας και υπερηφάνειας.

1. ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΓΚΡΑΤΕΙΑ ΤΗΣ ΚΟΙΛΙΑΣ

Πρώτα θα κάνω λόγο για την εγκράτεια στα φαγητά, η οποία είναι αντίθετη της γαστριμαργίας, και για τον τρόπο των νηστειών και την ποσότητα των φαγητών. Και αυτά, όχι από τον εαυτό μου, αλλά καθώς παραλάβαμε από τους αγίους Πατέρες. Εκείνοι λοιπόν, δεν έχουν παραδώσει ένα κανόνα νηστείας, ούτε ένα τρόπο της διατροφής, ούτε το ίδιο μέτρο, γιατί δεν έχουν όλοι την ίδια δύναμη, είτε λόγω ηλικίας, είτε ασθένειας, είτε καλύτερης συνήθειας του σώματος.

"Το Νηπτικό Έλεος του Καλού Σαμαρείτη"

(Ιωάννης Κορναράκης)

Ας αρχίσουμε από την γνωστή σε όλους παραβολή του καλού Σαμαρείτου (Λουκ. 10, 33-37).

Σε κάποιο σημείο του δρόμου από Ιερουσαλήμ εις Ιεριχώ, κάποιος άνθρωπος έγινε στόχος σκληρόκαρδων ληστών, οι οποίοι αφού τον λήστευσαν, τον άφησαν ημιθανή τυγχάνοντα, μισοπεθαμένο! Καταπληγωμένο και εμφανώς θανάσιμα κακοποιημένο.

Ο πρώτος περαστικός που έτυχε να ιδεί το τραγικό για τον συνάνθρωπό του αυτό γεγονός, ήταν ένας ιερέας. Τον είδε, ποιος ξέρει τι σκέφθηκε και συναισθάνθηκε. Πάντως τον είδε και αντιπαρήλθεν! Έφυγε. Τακτοποιημένος ίσως με τον εαυτό του, αφού η συνείδησή του δεν λειτούργησε ιερατικά, για να αντιμετωπίσει φιλάνθρωπα τον τραγικό αυτόν άνθρωπο!