TO KOIMIΣMΕNO ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑ TΩΝ ANΔΡΩΝ (Μέρος 7ο)

(π. Βασίλειος Βολουδάκης)

Συνεχίζοντας νά συλλαβίζουμε τίς ὁδηγίες τοῦ ἁγίου Ἀποστόλου Παύλου πρός τά δύο φῦλα εἶναι ἀνάγκη νά ἐξηγήσουμε στό σημεῖο αὐτό τί ἐννοούσαμε μέ αὐτά πού γράψαμε στήν κατακλεῖδα τοῦ προηγουμένου ἄρθρου μας: «Γιά νά πραγματοποιηθῆ ἡ δεύτερη ὁδηγία τοῦ ἁγίου Παύλου πρός τίς γυναίκες, τό νά ὑποτάσσονται, δηλαδή, στούς ἄνδρες τους, σάν νά ἔχουν μπροστά τους τόν Χριστό, ἀπαιτεῖται ἡ βοήθεια καί ἡ σωστή συνεργασία τῶν ἀνδρῶν».

Ποιά εἶναι αὐτή ἡ συνεργασία τῶν ἀνδρῶν; Τό «μυστικό» μᾶς τό φανερώνει ὁ ἅγιος Χρυσόστομος: «Βούλει σοι τήν γυναῖκα ὑπακούειν, ὡς τῷ Χριστῷ τήν Ἐκκλησίαν; Προνόει καί αὐτός αὐτῆς, ὡς ὁ Χριστός τῆς Ἐκκλησίας· κἄν τήν ψυχήν ὑπέρ αὐτῆς δοῦναι δεῖ, κἄν κατακοπῆναι μυριάκις, κἄν ὁτιοῦν ὑπομεῖναι καί παθεῖν μή παραιτήσῃ· κἄν ταῦτα πάθῃς, οὐδέν οὐδέπω πεποίηκας, οἷον ὁ Χριστός. Σύ μέν γάρ ἤδη συναφθείς ταῦτα ποιεῖς, ἐκεῖνος δέ ὑπέρ ἀποστρεφομένης αὐτόν καί μισούσης»!

(Μετάφραση: «Θέλεις νά σέ ὑπακούη ἡ γυναῖκα σου ὅπως ἡ Ἐκκλησία τόν Χριστό; Νά φροντίζης καί σύ τή γυναῖκα σου ὅπως ὁ Χριστός φροντίζει τήν Ἐκκλησία· καί ἄν πρέπει νά θυσιάσης τήν ζωή σου γιά τήν γυναῖκα σου καί ἄν πρέπει νά γίνης γι’ αὐτήν χίλια κομμάτια, καί ἄν πρέπει νά ὑπομείνης καί νά ὑποφέρης ὁτιδήποτε γιά χάρη της, νά μήν ἀποκάμης. Διότι καί ἄν ὅλα τά παραπάνω ὑποστῆς τίποτα ποτέ δέν ἔχεις κάνει ἀνάλογο μέ αὐτά πού ἔχει πράξει ὁ Χριστός. Καί αὐτό, γιατί ὅλα αὐτά τά πράττεις μετά τό γάμο σου μέ ἐκείνη, ὁ δέ Χριστός πράττει αὐτά γιά μιά Ἐκκλησία πού ἀπαρτίζεται ἀπό ἀνθρώπους πού μέ τόν τρόπο τῆς ζωῆς τους Τόν ἀποστρέφονται καί Τόν μισοῦν).

Μέ ἄλλα λόγια, μᾶς λέει ὁ ἅγιος Χρυσόστομος ὅτι τό μέτρο τῆς ὑπακοῆς τῆς γυναίκας ἐξαρτᾶται ἀπό τό μέτρο τῆς ἀγάπης τοῦ ἄνδρα της πρός αὐτήν. Μᾶς λέει, ἐπίσης, ἐμμέσως πλήν σαφῶς, ὅτι, ὅπως ἡ γυναῖκα ἔχει δυσκολία στό νά ὑποτάσσεται, ἔτσι καί ὁ ἄνδρας ἔχει δυσκολία στό νά ἀγαπᾶ. Αὐτός εἶναι ὁ λόγος πού ὁ ἅγιος Παῦλος προτρέπει ὀνομαστικά τούς ἄνδρες νά ἀγαποῦν τίς γυναίκες τους ἐνῶ δέν κάνει τήν ἴδια προτροπή στίς γυναίκες.

Ὁ ἅγιος Ἀπόστολος εἶναι κατηγορηματικός καί σαφής: «Οἱ ἄνδρες ἀγαπᾶτε τάς γυναῖκας ἑαυτῶν καθώς καί ὁ Χριστός ἠγάπησε τήν Ἐκκλησίαν» (Εφεσ. 5,25. Μέ αὐτήν τήν προτροπή ὑποδεικνύει στούς ἄνδρες τό ἀδύνατό τους σημεῖο καί τήν αἰτία πού οἱ γυναῖκες τους δέν ὑπακούουν σ’ αὐτούς.

Βέβαια, ἡ ἐντολή τῆς ἀγάπης ἀφορᾶ σέ ὅλους μας γιατί εἶναι τό “κλειδί” τῆς εὐτυχίας μας καί γι’ αὐτό ὁ Χριστός προτρέπει ἄνδρες καί γυναῖκες μέ τό «ἀγαπᾶτε ἀλλήλους». Ὅμως, ὅπως καί ἄλλοτε γράψαμε, ἡ Ἁγία Γραφή δέν περιττολογεῖ ἀλλά ὑποδεικνύει σέ κάθε κατηγορία ἀνθρώπων ξεχωριστά αὐτά πού ἰδιαιτέρως πρέπει νά προσέξουν.

Οἱ γυναῖκες ἔχουν ἰδιαίτερη ἀνάγκη τήν φροντίδα τοῦ ἄνδρα τους. Εἶναι ὑπαρξιακή τους ἀνάγκη καί τή νοιώθουν. Καί γιά τούς ἄνδρες εἶναι ὑπαρξιακή αὐτή ἡ ἀνάγκη ἀλλά πρέπει νά παρακινηθοῦν γιά νά τή νοιώσουν. Γι’ αὐτό τούς παρακινεῖ ἡ Ἐκκλησία νά ἀσχοληθοῦν μέ τή γυναῖκα τους, νά τήν φροντίσουν καί τότε ἐκείνη θά τούς δώση ὅλα αὐτά πού τούς χρειάζονται. Τότε θά παραδεχθῆ ἡ γυναῖκα τόν ἄνδρα, θά τόν τιμήση, θά τόν καταστήση κεφαλή της καί θά τόν ὑπακούση, ὥστε καί οἱ δύο ἑνωμένοι νά ὑπακούουν στίς ὁδηγίες καί ἐντολές τοῦ Θεοῦ.

Ὁ μοναδικός ψυχολόγος ἅγιος Χρυσόστομος ὁδηγεῖ τόν λόγο στά ἄκρα γιά νά μάς ἀποδείξη πώς ἡ στοργική συμπεριφορά τοῦ ἄνδρα πρός τή γυναῖκα του μπορεῖ νά τήν ἐξημερώση ἀκόμη καί ἄν αὐτή τόν περιφρονεῖ, ὑπερηφανεύεται ἤ ζῆ μέ ἀσωτία: «Καί σύ», γράφει, «νά ἔχεις πρός τή γυναῖκα σου τήν ἀγάπη καί τή φροντίδα πού ἔχει ὁ Χριστός γιά τήν Ἐκκλησία», «κἄν ὑπερορῶσαν, κἄν θρυπτομένην, καταφρονοῦσαν ἴδης, δυνήση αὐτήν ὑπό τούς πόδας ἀγαγεῖν τούς σούς τῇ πολλῇ περί αὐτήν προνοίᾳ, τῇ ἀγάπῃ, τῇ φιλίᾳ. Τήν τοῦ βίου κοινωνόν, τήν παίδων μητέρα, την πάσης εὐφροσύνης ὑπόθεσιν, οὐ φόβῳ καί ἀπειλαῖς δεῖ καταδεσμεῖν, ἀλλ' ἀγάπῃ καί διαθέσει».

Δέν ὑπάρχει ἰσχυρότερος σύνδεσμος ἐπί τῆς γῆς ἀπό τήν ἀγάπη τοῦ ἄνδρα πρός τή γυναῖκα του ὅταν εἶναι ἀληθινά συνδεδεμένοι. Αὐτό τό ἐπιβεβαιώνει ἡ Ἐκκλησία μέ τό στόμα τοῦ ἱεροῦ Χρυσοστόμου: «Οὑ γάρ ἐστιν ἀνδρός πρός ἄνδρα τοσαύτη οἰκειότης, ὅση γυναικός πρός ἄνδρα, ἄν ᾖ τις, ὡς χρεῖ συνεζευγμένος».

Καί συμπληρώνει, ἐπιστρατεύοντας τά λόγια τοῦ Δαυΐδ, τά ὁποῖα εἶπε ἐκεῖνος ὅταν πενθοῦσε τόν ὁμόψυχο φίλο του, τόν Ἰωνάθαν: «Οὐ πατέρα εἶπεν, οὐ μητέρα, οὐ τέκνον, οὐκ ἀδελφόν, οὐ φίλον, ἀλλά τί; "ἐπέπεσεν ἐπ’ ἐμέ ἡ ἀγάπησίς σου” φησίν, “ὡς ἀγάπησις τῶν γυναικῶν”». Ὁ Δαυΐδ δέν συνέκρινε τήν ἀγάπη πού εἶχε γιά τό φίλο του μέ τήν ἀγάπη πρός τούς γονεῖς, τούς ἀδελφούς, πρός τά παιδιά ἤ τούς φίλους, ἀλλά μόνο μέ τήν ἀγάπη τοῦ ἄνδρα πρός τή γυναίκα του. Καί καταλήγει ὁ ἅγιος Χρυσόστομος: «Ὄντως γάρ, ὄντως πάσης τυραννίδος αὕτη ἡ ἀγάπη τυραννικωτέρα. Αἱ μέν γάρ ἄλλαι, σφοδραί· αὕτη δέ ἡ ἐπιθυμία ἔχει καί τό σφοδρόν καί τό ἀμάραντον»! Ὁ ἅγιος Χρυσόστομος ἀπερίφραστα διακηρύσσει πώς τίποτε δέν συγκροτεῖ τόσο τή ζωή μας «ὡς ἔρως ἀνδρός καί γυναικός».

Μέσα σ’ αὐτήν, λοιπόν, τήν τρίτη (μέ τή σειρά πού τίς ἀναπτύσσουμε στό περιοδικό μας) ὁδηγία τοῦ Ἀποστόλου Παύλου «οἱ ἄνδρες ἀγαπᾶτε τάς γυναῖκας ἑαυτῶν», βρίσκονται τά κλειδιά γιά νά ἀνοίξουμε καί οἱ ἄνδρες καί οἱ γυναῖκες τίς ξεχασμένες πόρτες τῆς ψυχῆς μας καί νά ἀντικρύσουμε κατάματα τά ἐμπόδια πού δέν μᾶς ἀφήνουν νά ἀγαπήσουμε πραγματικά καί ἀταλάντευτα. Γιατί περί αὐτοῦ πρόκειται. Ὅλες οἱ ὁδηγίες τῆς Ἐκκλησίας μας ἔχουν μοναδικό σκοπό νά μᾶς γιατρέψουν τήν ψυχή, ὥστε μέ σφοδρότητα νά ἀγαπήσουμε τόν Θεό καί τούς ἀνθρώπους.

Ἡ Ἐκκλησία μας δέν ἔχει σκοπό νά ὑποτάξη κάποιους ἀνθρώπους σέ κάποιους ἄλλους. Δέν ἔχει σκοπό της νά ὑποτάξη τίς γυναῖκες στούς ἄνδρες καί νά τίς καταστήση ὑποτελεῖς καί ἐξαρτήματα τῶν ἀνδρῶν, ἀλλά, συμβουλεύοντάς τις νά ὑποτάσσωνται, προσφέρει σ’ αὐτές τήν εὐκαιρία νά διεγείρουν μ’ αὐτόν τόν τρόπο τόν κοιμισμένο συναισθηματικό κόσμο τῶν ἀνδρῶν ὥστε νά εἰσπράξουν καί αὐτές μέ τή σειρά τους τά ἀνδρικά αἰσθήματα, πού ἔχουν γι’ αὐτές ζωτική σημασία.

Παράλληλα, μέ τήν ὑποταγή τους στόν ἄνδρα τους, θά γιατρέψουν καί οἱ γυναῖκες τόν ψυχισμό τους, πού χαρακτηρίζεται μέν ἀπό ἄφθονα ἀλλ’ ὅμως ξεκάρφωτα συναισθήματα καί γι’ αὐτό ἀκατάλληλα νά μεταποιηθοῦν σέ ἀγάπη.

Τά ξεκάρφωτα συναισθήματα δέν ἔχουν ἀναφορά στό συγκεκριμένο πρόσωπο τοῦ ἀνδρός τους ἀλλά εἶναι διαθέσιμα σέ κάθε “προσφορά” τοῦ ὁποιουδήποτε πλειοδότη. Τέτοια, ὅμως, συναισθήματα ἀποδεικνύονται ὄχι μόνο ἀκατάλληλα ἀλλά καί ἐπικίνδυνα.

Σάν τελικό συμπέρασμα προκύπτει ὅτι καί οἱ ἄνδρες καί οἱ γυναῖκες ὅσο βρίσκονται πίσω στήν πνευματική ζωή, ὅσο, δηλαδή, ὑστεροῦν στήν πρακτική ἐξάσκηση πάνω στίς ὁδηγίες τοῦ Θεοῦ, δέν μποροῦν νά ἀγαπήσουν μέ ὅλη τήν ψυχή, μέ ὅλη τή διάνοια καί μέ ὅλη τή δύναμή τους. Καί αὐτή εἶναι ἡ δυστυχία τους.

Οἱ ἄνδρες δέν ἀγαποῦν γιατί κοιμᾶται τό συναίσθημά τους, ἐφ’ ὅσον ζοῦν, ὡς ἐπί τό πλεῖστον μέ ἕναν ἰδιόρρυθμο αὐτισμό, πού τόν διακόπτουν περιστασιακά οἱ σεξουαλικές τους ἀνάγκες. Οἱ δέ γυναῖκες, δέν ἀγαποῦν, γιατί τά ξεκάρφωτα συναισθήματά τους μέ τήν ὑποκινούμενη ἀπό τήν ὑπερβολική ἀνασφάλεια ἀνυπακοή τους ἐξάπτουν τή φαντασία τους καί, ἀντί τῆς ἀληθινῆς σχέσεως, βιώνουν μιά φανταστική ἐπικοινωνία πού δέν ἀφήνει νά ριζώση μέσα τους καί νά καταλαγιάση ἡ ἀταλάντευτη καί πραγματική ἀγάπη.

Παρά ταῦτα, παρ’ ὅτι, δηλαδή, καί οἱ ἄνδρες καί οἱ γυναῖκες οὐσαστικά εἶναι ἄκαρποι ὡς πρός τήν ἀληθινή ἀγάπη, ὁ ἅγιος Ἀπόστολος Παῦλος ἐπιμένει νά προτρέπη ὀνομαστικά μόνο τούς ἄνδρες νά ἀγαποῦν τίς γυναίκες τους, γιατί αὐτοί ἔχουν μακρύτερο δρόμο νά τρέξουν στόν τομέα αὐτόν, ἀφοῦ ἔχουν κλειδωμένα ἀκόμη καί τά συναισθήματά τους, ἀλλά καί γιατί, ἄν προέτρεπε ὀνομαστικά τίς γυναῖκες νά δείξουν ἐπιπλέον ἀγάπη, αὐτές, λόγω τῆς ψυχοσυνθέσεώς τους θά παρανοοῦσαν τήν προτροπή του καί, ἀντί ἐπιπλέον ἀγάπης, θά ἐπεδίδοντο σέ ἀκόμη πιό ἄκρατο συναισθηματισμό.

Μέ τά ὅσα ἤδη ἔχουμε ἀναπτύξει πιστεύουμε ὅτι ἔφθασε ἡ ὥρα νά συζητήσουμε τήν τετάρτη ὁδηγία τοῦ ἁγίου Ἀποστόλου Παύλου «ὁ ἀνηρ ἐστί κεφαλή τῆς γυναικός», ἐφ’ ὅσον μόνο ἔτσι ἡ σχέση τοῦ ἄνδρα καί τῆς γυναίκας θά ἀποκτήση πρόσωπο καί θά πάψη νά εἶναι ρευστή καί συγκεχυμένη. Ἀλλά αὐτά, σύν Θεῷ, στό ἐπόμενο τεῦχος.

------------------------------------------------------------

(πηγή: Περιοδικό «Ενοριακή Ευλογία» τεύχος 33)