(π. Βασίλειος Βολουδάκης)
Oἱ περισσότεροι ἄνθρωποι τοῦ καιροῦ μας μιλοῦν καθημερινὰ για τὴν κληρονομικότητα σὰν νὰ εἶναι κάτι πού τὸ γνωρίζουν πολὺ καλά, σὰν νά πρόκειται γιά μιά πραγματικότητα ἀποδεδειγμένη καί, μάλιστα, ἐντελῶς ἐξακριβωμένη, ἀναμφισβήτητα ἀποδεκτὴ ἀλλά, συνάμα, καὶ κυριαρχικὴ καὶ ἀναπόφευκτη!
Μιλοῦν χωρὶς λογικὴ συνεχῶς γιὰ τὴν Κληρονομικότητα ἐπειδὴ βομβαρδίζονται καθημερινά μέ κατασκευασμένες πληροφορίες γι’ αὐτήν, καί, ὅπως εἶναι φυσικό, τὸ ἀκατάσχετο πλῆθος τῶν πληροφοριῶν ἐπιβάλλει στήν πλειοψηφία τῶν ἀνθρώπων μιά ἐπίπλαστη βεβαιότητα, ποὺ τοὺς ἀφαιρεῖ τὴν ἀνάγκη νὰ διερωτηθοῦν, νὰ προβληματισθοῦν καὶ νά ἀμφισβητήσουν. Αὐτὸς εἶναι καὶ ὁ λόγος πού στερούμεθα ἀληθινῶν ἀπαντήσεων. Μὲ αὐτὴν τὴν πληθώρα τῶν χαλκευμένων πληροφοριῶν, μᾶς ἔχουν στερήσει τὴν δυνατότητα νὰ θέτουμε ἐρωτήματα!
Ὁ θανάσιμος κίνδυνος τῆς ἐποχῆς μας εἶναι αὐτός. Ἡ αὔξηση τῆς πληροφορίας καὶ ἡ ἐλαχιστοποίηση τῆς γνώσεως, ἀφοῦ τὸ πλῆθος τῶν πληροφοριῶν καί, μάλιστα, ὅταν αὐτὲς παρέχονται μετὰ “κρότου” καὶ ἐπισημότητος, οὐσιαστικὰ ἀπαγορεύουν στούς ἀνθρώπους τὴν σκέψη καὶ τὴν ἐρώτηση. Τοὺς ἐπιβάλλουν τὴν πληροφορία σὰν τὴν μόνη ἀλήθεια!
Ἡ Κληρονομικότητα - ταμπού
Ἡ λέξη, λοιπόν, Κληρονομικότητα ἔχει ἐπιβληθεῖ στά πλήθη σὰν “ταμποὺ” ἀπὸ τοὺς τιτλοφόρους ἐπιστήμονες, ἰδιαιτέρως δὲ ἀπὸ τοὺς ψυχιάτρους καὶ τοὺς ψυχολόγους καί, συνεχῶς, ὅλο καὶ περισσότερο ἐπιβάλλεται μέ τίς κατὰ καιροὺς ἐπιστημονικοφανεῖς Ἀνακοινώσεις τῶν Περιοδικῶν καὶ τῶν Ἐφημερίδων, κυρίως δὲ τῶν Μ.Μ.Ε. Μόνη της αὐτὴ ἡ λέξη φαντάζει σὰν νὰ τὰ λέη ὅλα καὶ δὲν χρειάζεται κανεὶς νὰ ρωτήση κάτι περισσότερο.
Ἀφοῦ, ὅμως, πρόκειται γιά τόσο γνωστὸ καὶ ξεκαθαρισμένο ζήτημα, τὶ εἶναι, ἐπὶ τέλους, ἡ Κληρονομικότητα; Οἱ ἀπαντήσεις ποὺ λαμβάνουμε στὸ ἐρώτημά μας αὐτό, ὅσες καὶ ἂν εἶναι αὐτὲς καὶ ἀπὸ ὅπου καὶ ἂν προέρχονται, ἔχουν σὰν συνισταμένη τους τὸν τίτλο: «Κληρονομικότητα. Προῖκα ποὺ δὲν μποροῦμε νὰ ἀποφύγουμε»!
Μὲ τέτοια, λοιπόν, καὶ τόσο πολύπλευρη καὶ συντονισμένη προπαγάνδα δέν εἶναι νά ἀπορῆ κανεὶς γιά τὴν ἐξάπλωση αὐτῆς τῆς παραδοχῆς. Ὡστόσο, ἂν κάποιος θελήση νά προχωρήση σὲ μιά δική του ἔρευνα, γιά νά γνωρίση ἀπὸ κοντὰ ποιά εἶναι τὰ πραγματικὰ ἐπιστημονικὰ δεδομένα, στά ὁποῖα στηρίζεται ὅλο τὸ οἰκοδόμημα πού λέγεται «κληρονομικότητα» θὰ διαπιστώση ὅτι ἡ στήριξή του εἶναι μιά αὐθαίρετη παραδοχή, ὅτι ἡ κληρονομικότητα εἶναι κληρονομική! Δηλαδή, ἡ στήριξη ὅλης τῆς θεωρίας εἶναι ἕνα λογικὸ σφᾶλμα, «τὸ σφᾶλμα τῆς λήψεως τοῦ ζητουμένου»!
Ὅλα αὐτὰ εἶναι ἀποκαρδιωτικὰ γιὰ τὴν ἀνθρώπινη συνείδηση πού ἐξακολουθεῖ νὰ ἐνεργῆ τὴν λογική της καὶ δέν ἔχει παύσει νὰ ἐπηρεάζεται ἀπὸ τὴν Θεία της Λειτουργία. Εἶναι ἀποκαρδιωτικὴ μιά ἀναγκαστική κληρονομικότητα, χωρὶς τὴν δυνατότητα ἀποποιήσεως αὐτῆς τῆς κληρονομίας! Ἡ ἄσοφη, ὅμως, ἀνέρευνη, ἀσυλλόγιστη καὶ ἀπάνθρωπη σημερινὴ ἐπιστήμη, δὲν ἔχει πιὰ τὴν εὐαισθησία νὰ ἐνδιαφερθῆ γιά τὶς ἐπιπτώσεις της στίς ψυχὲς τῶν ἀνθρώπων, ἀφοῦ –ὡς κοσμοείδωλο πού ἔχει καταντήσει– δέν ἐνδιαφέρεται καὶ πολὺ γιά τὴν πραγματικὴ ἀλήθεια ἀλλὰ βιάζεται νά παραπλανήση τοὺς πιστοὺς ὀπαδοὺς της καὶ νά ἐξυπηρετήση τίς σκοπιμότητες τῆς σύγχρονης ἰδεολογίας: «Ὅλα εἶναι προδιαγεγραμμένα ἀπὸ τὴν Κληρονομικότητα»!
Τὸ περίεργο εἶναι τὸ πῶς ἀποδέχονται αὐτὸ τὸ «κισμέτ», τὸ πεπρωμένο-κληρονομικότητα, οἱ ἄνθρωποι τοῦ αἰῶνος μας, ποὺ κόπτονται για τὴν ἐλευθερία καὶ ἀποτινάσσουν ὅλους τοὺς δεσμούς, ἀκόμη καὶ τοὺς πιὸ ἱεροὺς καὶ ἐγκάρδιους καὶ ἀκόμη περισσότερο περίεργο καὶ ἀποκαρδιωτικὸ εἶναι τὸ πῶς ἀποδέχονται οἱ Χριστιανοὶ –καὶ μάλιστα οἱ Κληρικοὶ μας– μιά θεωρία τόσο ξένη ἀλλὰ καὶ ἀντιτιθεμένη σὲ ὅσα ὁ Θεὸς καὶ ἡ Ἐκκλησία Του μᾶς ἔχουν ἀποκαλύψει ὡς ὄντως συμβαίνοντα.
Ἡ Κληρονομικότητα, τὸ “ἐπιστημονικὸ” ἐπιχείρημα τῆς ἀνευθυνότητος
Ἂν θελήσουμε νά ἐρευνήσουμε πόσο πραγματικὰ γνωρίζει ἡ σημερινὴ ἐπιστήμη τὸ θέμα τῆς Κληρονομικότητος θὰ ἐκπλαγοῦμε διαπιστώνοντας ὅτι ἡ περισσότερη γνώση της στηρίζεται σὲ αὐτό πού ἡ σύγχρονη πολιτικοποιημένη φιλοσοφία ἔχει ἐπιβάλλει ὡς δόγμα: Ὁ κάθε ἄνθρωπος δέν εὐθύνεται γιὰ τίποτα. Ὅλα εἶναι θέμα γονιδίων, ὅλα εἶναι προδιαγεγραμμένα στὸ DNA του ἀπὸ τὴν Κληρονομικότητά του!
Ἡ φιλοσοφία –δηλαδὴ ὁ αὐθαίρετος ἀνθρώπινος στοχασμός– ἡ ὁποία μὲ διάφορες μορφὲς σὲ κάθε ἐποχὴ ἀντιστρατεύεται τὴν Ἀποκάλυψη τῆς Ἀληθείας καὶ γι’ αὐτὸ πολεμήθηκε μέ θεία φλόγα ἀπὸ ὅλους τοὺς ἁγίους τοῦ Θεοῦ (καὶ ἰδιαιτέρως ἀπὸ τὸν ἅγιο Γρηγόριον τὸν Παλαμᾶν), ἔλαβε στήν ἐποχὴ μας συνεπίκουρο τὴν ἐπιστήμη καί, κρυπτομένη μέσα σ’ αὐτήν, τῆς ὑπαγορεύει τίς φαντασιώσεις της, ποὺ ἀποσκοποῦν στό νά πεισθοῦν οἱ ἄνθρωποι ὅτι οὔτε Θεὸς ὑπάρχει, οὔτε ὁ ἄνθρωπος εἶναι ὑπεύθυνος γιά τὶς πράξεις του καὶ τὴν ζωή του!
Χρειάζονται εἰδικὲς μελέτες γιά νά καταδειχθῆ τὸ πῶς ἡ φιλοσοφία τῶν ἡμερῶν μας, ὡς ἐξουσιαστικὴ δύναμη, ταυτίσθηκε μέ τὴν πολιτικὴ ἐξουσία καὶ γι’ αὐτὸ ἔχει ἀποκτήσει σὲ μεγάλο βαθμὸ τὸν ἔλεγχο ὅλων τῶν ἐπιστημῶν, τὶς ὁποῖες καὶ χρηματοδοτεῖ ἀναλόγως τοῦ πῶς αὐτὲς καὶ ποιοί ἐπιστήμονές της ἐξυπηρετοῦν τὸ θεωρούμενο ὡς «πολιτικὰ ὀρθόν», μὲ τὴν ἔννοια ποὺ προαναφέραμε. Ἐμεῖς, ὅμως, θὰ ἐπικεντρωθοῦμε μόνο στὴν Κληρονομικότητα καὶ γιατὶ πρέπει νὰ δοῦμε ἀπὸ κοντά τὶς ἀλλοιώσεις ποὺ ἔχει φέρει ἡ πολιτικὴ φιλοσοφία στὴν Ἀποκάλυψη τοῦ Θεοῦ καὶ στὴν ἀποδεδειγμένη ἐπιστήμη, ὡς πρὸς τὸ θέμα αὐτό, ἀλλὰ καὶ γιατί ἡ ἰσχύουσα περὶ τῆς Κληρονομικότητος πλάνη, εἶναι τὸ στρατηγεῖο, ποὺ τροφοδοτεῖ μὲ ψεύδη τὴν Ἰατρική, τὴν Βιολογία καὶ τὴν Ψυχιατρική, ἐπιστῆμες, δηλαδή, καίριες καὶ ἀποφασιστικῆς σημασίας γιὰ τὴν στήριξη ἢ γιὰ τὸν κλονισμὸ τῶν ἀνθρώπων.
Ἡ Κληρονομικότητα μεταβιβάζεται στὴν ψυχὴ ἢ στὸ σῶμα;
Ἂς θέσουμε, λοιπόν, τὸ καίριο ἀλλὰ καὶ τὸ κύριο ἐρώτημα γιὰ τὸ θέμα πού, ἐξετάζουμε, τὸ ὁποῖο –παραδόξως– δὲν ἔχει τεθεῖ μέχρι σήμερα –ὅσο, τοὐλάχιστον, γνωρίζουμε– οὔτε φαίνεται νὰ ἔχη ἀπασχολήσει, ἀκόμη καὶ τοὺς Χριστιανοὺς Ἰατροὺς καὶ Ψυχιάτρους: Ἡ Κληρονομικότητα μεταδίδεται στοὺς ἀπογόνους, μέσῳ τῆς ψυχῆς ἢ μέσῳ τοῦ σώματος; Ἢ, μέσῳ καὶ τῶν δύο;
Ὅπως γνωρίζουμε, ὁ ἄνθρωπος ἀπαρτίζεται ἀπὸ σῶμα καὶ ψυχή. Αὐτὸ γίνεται ἀποδεκτό, ἀπὸ τοὺς χριστιανοὺς πιστούς, δὲν γίνεται, ὅμως ἀποδεκτὸ ἀπὸ τοὺς ἀθεϊστάς. Ὁπότε ἀπὸ τὴ φύση τοῦ ἐρωτήματος διαφαίνεται πὼς ἡ συζήτησή μας πρέπει νὰ περιορισθῆ ἀποκλειστικὰ μεταξὺ τῶν ἀνθρώπων –ἐπιστημόνων ἢ μὴ– οἱ ὁποῖοι εἶναι χριστιανοί, χωρίς, βεβαίως, νὰ ἀποκλείεται τὸ ἐνδιαφέρον καὶ μὴ πιστῶν ἀνθρώπων γι’ αὐτὴ τὴ συζήτηση.
Γιὰ τοὺς πιστοὺς ἀνθρώπους, ποὺ γνωρίζουν καλὰ τὴν Θεολογία τῆς Ἐκκλησίας μας ἡ ἀπάντηση στὸ ἐρώτημα ποὺ θέσαμε εἶναι εὔκολη καὶ σαφής: Ἡ Κληρονομικότητα μεταδίδεται στὰ παιδιὰ ἀπὸ τοὺς γονεῖς τους μέσῳ τῶν σωμάτων τῶν γονέων στὸ σῶμα τοῦ παιδιοῦ τους. Ὁ πατέρας μεταδίδει, μέσῳ τοῦ σπέρματός του, τὴν Κληρονομικότητα ὅπως τὴν ἔχει αὐτὸς διαμορφώσει καί μὲ τὴν προσωπική του ζωὴ καὶ ἡ μητέρα τὸ ἴδιο, μέσῳ τοῦ ὠαρίου της. Ἡ ψυχή, ἡ ὁποία ἑνώνεται ἐξ ἄκρας συλλήψεως μὲ τὸ συλληφθὲν ἔμβρυο, δὲν προέρχεται ἀπὸ τοὺς γονεῖς ἀλλὰ προέρχεται ἀπ’ εὐθείας ἀπὸ τὸν Θεὸ καὶ εἶναι ἀμεταχείριστη, ἀναμάρτητη καὶ χωρὶς ἐπίγεια Κληρονομικότητα.
Γιὰ τὴν προέλευση τῆς ψυχῆς στὸν κάθε ἄνθρωπο, ὁ βαθὺς ἐπιστήμων Θεολόγος ἅγιος Νεκτάριος ἔχει συνοψίσει τὴν ἁγιοπατερικὴ Θεολογία καὶ μᾶς ὁδηγεῖ ἀπλανῶς. Διαβάζουμε ἐνδεικτικὰ ἀπὸ τὸ βιβλίο του «Ὑποτύπωσις περὶ Ἀνθρώπου»: «Ὁ θεῖος Χρυσόστομος λέγει τὰ ἑξῆς: «Τὸ σῶμα τοῦ ἀνθρώπου ἔλαβεν ἀπὸ τῆς γῆς, τὴν δὲ ψυχὴν αὐτὸς δίδωσι, κτίσας, δημιουργήσας, οὐκ ἐκ τῆς ἰδίας οὐσίας ἐκβαλῶν ἵνα ὅταν ἀποθάνῃ τὸ σῶμα ἢ ὁ ἄνθρωπος, μὴ ἀπογνῶμεν τῆς ψυχῆς… Τὶ γὰρ ὅτι ἐτάφη ἐν τάφῳ τὸ σῶμα; Μὴ προσδοκήσῃς ἐκεῖ εἶναι καὶ τὴν ψυχήν. Οὐ γὰρ ἀπὸ γῆς ἐλήφθη οὐδὲ εἰς γῆν ἀπέρχεται».
Ὁ δὲ Μ. Βασίλειος σύνθετον δοξάζει τὸν ἄνθρωπον ἐκ σώματος γηΐνου καὶ ψυχῆς Οὐρανίας. Ταὐτὸν «Σύνθετος ὁ ἄνθρωπος ἐκ ψυχῆς καὶ σώματος∙ ἡ σὰρξ ἀπὸ γῆς, ἡ ψυχὴ Οὐρανία».
Ὁ θεηγόρος Κύριλλος Ἀλεξανδρείας λέγει: «Ὁ τῶν ὅλων Δημιουργὸς τὸν ἄνθρωπον μὲν ἔπλασεν ἀπὸ τῆς γῆς, ἤτοι τὸ σῶμα∙ ψυχώσας δὲ αὐτὸ ψυχῇ ζώσῃ καὶ νοερᾷ, καθ’ ὃν τρόπον οἶδε, παντὸς ἀγαθοῦ πράγματος ἔφεσίν τε καὶ γνῶσιν ἐγκατεβάλετο φυσικῶς αὐτῷ».
Ὁ Φιλόσοφος καὶ Ὁμολογητὴς Μάξιμος λέγει: «Ψυχῆς μὲν οὖν γένεσις ἐξ ὑποκειμένης ὕλης οὐ γίνεται, καθάπερ τὰ σώματα, ἀλλὰ τῷ βουλήματι τοῦ Θεοῦ διὰ τῆς ζωτικῆς ἐμπνεύσεως ἀρρήτως τε καὶ ἀγνώστως, ὡς οἶδε μόνος ὁ ταύτης Δημιουργός».
Ὁ σοφώτατος Φώτιος λέγει: «Διὰ τοῦ πνεύματος, ἤτοι τοῦ ἐμφυσήματος προσεχῶς ἡ τοῦ ἀνθρώπου δεδημιούργηται ψυχή».
Ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Παλαμᾶς λέγει: «Ὁ Θεὸς τὸν Ἀδὰμ τὸν ἡμέτερόν ποτε προπάτορα κατ’ εἰκόνα καὶ ὁμοίωσιν ἑαυτοῦ κτίσας, κακίαν οὐδὲ μίαν ἐνέθηκεν αὐτῷ, ἀλλὰ μετὰ τῆς ψυχῆς ἐνέπνευσεν αὐτῷ καὶ τήν τοῦ Θείου Πνεύματος Χάριν, συντηροῦσαν αὐτὸν ἐν καινότητι, καὶ περιέπουσαν αὐτῷ τὴν ὁμοίωσιν».
Καὶ ὁ ἱερὸς Θεοδώρητος: «Τὸν ἄνθρωπον, λέγει, ἐξ ὄντων καὶ μὴ ὄντων ἐποίησεν (ὁ Θεὸς) τὸ μὲν γὰρ σῶμα διέπλασε χοῦν λαβὼν ἀπὸ τῆς γῆς, τὴν δὲ ψυχὴν ἐκ μὴ ὄντων ἐδημιούργησε… καὶ ἐνεφύσησεν εἰς τὸ πρόσωπον αὐτοῦ πνοὴν ζωῆς καὶ ἐγένετο ὁ ἄνθρωπος εἰς ψυχὴν ζῶσαν. Ἐκεῖνο δὲ τὸ φύσημα, οὐ μέρος τι τῆς Θείας Οὐσίας φαμέν, …ἀλλὰ τῆς ψυχῆς τὴν φύσιν διὰ τοῦτο σημαίνεσθαι λέγομεν, ὅτι πνεῦμά ἐστιν ἡ ψυχὴ λογικόν τε καὶ νοερόν».
Καὶ καταλήγει ὁ ἅγιος Νεκτάριος: «Ταύτην ἡ Ἐκκλησία περὶ ψυχῆς καὶ σώματος παρὰ τῶν θείων λόγων ἐδιδάχθη δόξαν».
Τὸ προπατορικὸ ἁμάρτημα κληροδοτεῖται μόνο μέσῳ τοῦ σώματος
Ἐπεκτείνοντας τὴν Ἀλήθεια αὐτὴν τῆς Ἐκκλησίας μας, ὅτι δηλαδή, λαμβάνουμε ἀπὸ τοὺς γονεῖς μας τὸ σῶμα μας καὶ τὴν μέσα σ’ αὐτὸ καταγεγραμμένη στὰ κύτταρα καὶ στὴν ὅλη σύστασή του Κληρονομικότητα, ἀπὸ δὲ τὸν Θεὸ λαμβάνουμε τὴν ἀκληρονόμητη, ἀναμάρτητη καὶ ἄμεμπτη ψυχή μας, εἶναι εὐνόητο τὸ συμπέρασμα ὅτι καὶ τὸ προπατορικὸ ἁμάρτημα δὲν μᾶς τὸ κληροδοτεῖ ὁ Θεός, δὲν κληρονομεῖται ἀπὸ τὴν ψυχή μας, ἀλλὰ μᾶς τὸ κληροδοτοῦν μέσῳ τοῦ σώματός μας οἱ γονεῖς μας. Γι’ αὐτό, ἐνῶ τὸ σῶμα μας, τὸ ὁποῖο ἔχει –σὺν τοῖς ἄλλοις– κληρονομήσει καὶ τὴν διαδοχὴ τοῦ ἐπιτιμίου τοῦ προπατορικοῦ ἁμαρτήματος, πεθαίνει, ἡ ψυχὴ μας, ὡς ἐλευθέρα τοῦ ἐπιτιμίου αὐτοῦ παραμένει ἀθάνατη. Ἔτσι ἐξηγεῖται καὶ ἡ ἀπόλυτη ἀναμαρτησία τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου. Ἐνῶ εἶχε κληρονομήσει τὸ προπατορικὸ ἁμάρτημα στὸ σῶμα της, ἡ ψυχὴ της ἔμεινε παντελῶς ἀναμάρτητη, «ἄσπιλη, ἀμόλυντη, ἄφθορη, ἄχραντη», ἀκίνητη καὶ προσηλωμένη στὸ Θέλημα τοῦ Θεοῦ.
Τὶ εἶναι, τελικά, ἡ Κληρονομικότητα;
Μετὰ τὰ ὅσα ἐκθέσαμε, πιστεύουμε ὅτι ἔγινε φανερό πὼς δὲν εἶναι καὶ τόσο γνωστὸ καὶ τόσο ἁπλὸ θέμα, τὸ θέμα τῆς Κληρονομικότητος, οὔτε δικαιολογεῖται ἡ σιγουριά μὲ τὴν ὁποία ἀποφαίνονται πολλοὶ καί, μάλιστα, οἱ Ψυχίατροι. Ἡ ἐξιχνίαση τῆς Κληρονομικότητος δὲν μπορεῖ νὰ γίνη μόνο μὲ τὴν παρατήρηση, τὴν χαρτογράφηση τοῦ ἐγκεφάλου καὶ τὰ ἐργαστηριακὰ δεδομένα τῶν εἰδικοτήτων τῆς Ἰατρικῆς, ἀλλὰ ἀπαιτεῖται ἡ καθοδήγηση καὶ ἡ ἐποπτεία τῆς Θεολογίας σὲ ὅλη αὐτὴν τὴν ἔρευνα.
Τὶ εἶναι, λοιπόν, ἡ περιλάλητη Κληρονομικότητα; Δὲν θὰ ἀπαντήσουμε μὲ τὸ ἄρθρο μας αὐτὸ στὸ κρίσιμο γιὰ ὅλους ἐσᾶς τοὺς ἀναγνῶστες μας ἐρώτημα, γιατὶ πρέπει νὰ ἁρμολογήσουμε τὸ οἰκοδόμημά μας μὲ πολλὴ προσοχή. Βέβαια, ἄρχισε ἤδη νὰ διαφαίνεται ὁ τρόπος ποὺ ἐπιχειροῦμε νὰ προσεγγίσουμε τὸ θέμα. Ὅμως, πρέπει νὰ καταθέσουμε ἀκόμη πολλὰ δεδομένα τῆς Θεολογίας μας ἀλλὰ καὶ τῆς Βιολογίας καὶ τῆς Νευροεπιστήμης καί μὲ ἀργὸ βηματισμὸ νὰ βγάλουμε τὰ συμπεράσματά μας. (συνεχίζεται)
----------------------------------------------------
πηγή: περιοδικό "Ενοριακή Ευλογία", τεύχος 154-155
(Το περιοδικό εκδίδει ο Ιερός Ναός Αγίου Νικολάου Πευκακίων)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου